Duurzame energie voor Zeist

Wat doen we in de gemeente Zeist om de omslag te maken van oude, fossiele energie naar nieuwe, duurzame energie? Dat is te lezen in de routekaart Nieuwe Energie voor Zeist (pdf, 3 MB) .

Het Rijk heeft besloten dat de gaskraan in 2050 dichtgaat. Daarom heeft het Rijk alle gemeenten gevraagd te onderzoeken wanneer welke buurten van het aardgas af gaan. En wat de meest aantrekkelijke andere keuzes zijn voor het verwarmen van deze buurten.

Welke mogelijkheden we in Zeist zien voor het duurzaam verwarmen van de buurten, staat in de zogeheten Transitievisie Warmte. De transitievisie is een startpunt voor gesprekken met inwoners over de wijze waarop we de woningen in hun buurt in de toekomst gaan verwarmen. In sommige buurten wordt dit gesprek overigens al gevoerd op initiatief van inwoners zélf.

Zonnevelden of windmolens kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het opwekken van meer duurzame energie.

De gemeenteraad heeft in 2021 een gebiedsverkenning laten doen voor het gebied tussen de A12 en de spoorlijn in Zeist-Zuid. Het doel was samen met alle belanghebbenden inzicht te krijgen in wat er wel of niet mogelijk is in het gebied, wat betreft het opwekken van duurzame energie via zonnevelden en windmolens. Naar aanleiding van de verkenning besloot de gemeenteraad op 22 februari 2022 nu geen verder vervolg te geven aan de verkenning, en niet eerder dan in 2025 de kansen voor windmolens in de A12/spoorzone opnieuw te bekijken.

Daarnaast besloot de raad dat ze in het overige buitengebied in het zuid-zuidwesten van Zeist onder voorwaarden de mogelijkheid toestaat om maximaal 10 hectare zonnevelden te realiseren. 

In het Nationaal Klimaatakkoord is afgesproken dat gemeenten, provincies en waterschappen in 30 regio’s plannen maken over het grootschalig opwekken van duurzame elektriciteit en warmte. Zo draagt elke regio en elke gemeente bij aan het landelijke doel om in 2030 onze CO2-uitstoot met 49% verminderd te hebben (ten opzichte van 1990). Elke regio werkt aan duurzame energie onder de naam Regionale Energiestrategie (RES). Onze gemeente doet dit samen met 20 andere overheden, in de RES-regio U16.

Zon en wind zijn bekende duurzame energiebronnen, maar er zijn er méér. Aardwarmte (geothermie) is daar een voorbeeld van. Bij aardwarmte benutten we de warmte uit kilometers diepe aardlagen. Warm water:

1. wordt opgepompt uit die aardlagen
2. geeft zijn warmte af voor het verwarmen van onze huizen
3. wordt weer diep in de aarde teruggebracht
4. wordt daar opnieuw verwarmd

Op dit moment wordt onderzocht of gebruik van aardwarmte voor onze regio technisch haalbaar, betaalbaar en veilig is. De gemeenten zijn hier nauw bij betrokken. Het zal nog zeker enkele jaren duren voordat duidelijk is of aardwarmte voor Zeist nieuwe kansen biedt.

Een aantal glastuinbouwers in Nederland gebruikt aardwarmte al jaren voor het verwarmen van kassen.

Nieuwbouw in onze gemeente moet natuurlijk duurzaam zijn. De gemeente stelt daarom eisen aan alle nieuwbouw. Nieuwe wijken worden niet aangesloten aan het aardgasnet en nieuwbouw is (bijna) energieneutraal. Energieneutraal geeft aan dat ze net zoveel duurzame energie opwekken, als er in de woning wordt gebruikt.

Ruim 82% van de jongeren in onze gemeente maakt zich zorgen om klimaatverandering. Sterker nog, 81% zou zelf best wat meer willen doen om die tegen te gaan. Dat blijkt uit een onderzoek onder 245 jongeren tussen de 16 en 26 jaar. En er blijkt onder jongeren een behoorlijke steun te zijn voor windmolens.

De resultaten geven een inkijkje in de belevingswereld van de nieuwe generatie, die klimaatverandering gedurende bijna hun hele leven zullen ervaren. De Natuur en Milieufederatie Utrecht (NMU) voerde het onderzoek uit in de 2e helft van 2019 in onze opdracht. Deelnemers kregen diverse klimaatdilemma’s voorgelegd via de online tool Swipocratie en konden daarmee aangeven hoe onze gemeente moet verduurzamen. 

Wat vinden jongeren van klimaatverandering?

• 82% maakt zich zorgen om het klimaat
• 73% houdt rekening met het klimaat
• 81% wil zelf meer doen

Wat zijn jongeren bereid te veranderen?

Energie besparen begint bij jezelf. We vroegen jongeren welke duurzame aanpassingen zij bereid zijn te maken in het dagelijks leven.

• Wat wel:
  • korter douchen
  • minder vlees eten
  • warme trui aantrekken
  • energiezuinige apparaten
  • minder kleren kopen
  • vaker met het Openbaar Vervoer
• Wat niet: minder vliegen
• Misschien: een auto delen

Wat valt op? Kleine aanpassingen lijken gemakkelijker geaccepteerd te worden. Maar geen auto bezitten en minder met het vliegtuig op vakantie lijkt nu nog een stap te ver.

Hoe zouden jongeren duurzame energie opwekken?

• Zonnepanelen
  • op daken van bedrijven
  • op daken van huizen
  • 50% is voor zonnepanelen in een weiland
• Windmolens
  • Langs de snelweg
  • In een weiland
  • 43% is voor windmolens boven bos
• Warmte uit de aardbodem
• Energieopslag in een buurtaccu

Als jongeren kiezen...

Maar waar gaan jongeren voor als ze moeten kiezen? We leggen ze een aantal dilemma’s voor, waarbij de keuzes dezelfde hoeveelheid energie vertegenwoordigen.

• 1 grote windmolen (150 meter hoog) of 300 kleine windmolens (15 meter hoog)? 75% kiest voor de grote windmolen en 27% voor de kleine windmolens
• Met alle Zeistenaren korter douchen of 1 extra windmolen? 43% kiest voor korter douchen en 57% voor 1 extra windmolen
• 170 daken of 1 voetbalveld vol met zonnevelden? 77% kiest voor 170 daken en 23% voor 1 voetbalveld met zonnevelden
• 15 voetbalvelden vol zonnepanelen of 1 grote windmolen (150 meter hoog)? 26% kiest voor 15 voetbalvelden met zonnepanelen en 74% kiest voor 1 grote windmolen