Zonnepanelen op daken, zonnevelden en windmolens
In de gemeente Zeist stappen we over op duurzame energie. Dat helpt om klimaatverandering tegen te gaan en draagt bij aan een prettige, leefbare en gezonde leefomgeving voor ons en voor volgende generaties. Zonnepanelen op daken, zonnevelden en windmolens kunnen daarbij een belangrijke bijdrage leveren. We onderzoeken de mogelijkheden. Daaruit blijkt dat we in Zeist geen kansrijke locaties voor windmolens zien.
Energieneutraal in 2050
De gemeenteraad heeft in juli 2019 in de eerste Routekaart bepaald dat Zeist zo snel mogelijk en uiterlijk in 2050 energieneutraal wil zijn. In april 2023 heeft de gemeenteraad een vernieuwde versie van de Routekaart (pdf, 3 MB) vastgesteld.
Energieneutraal in 2050 betekent: fors besparen op het energieverbruik en het duurzaam opwekken van de energie die er dan nog nodig is. Wat betreft het opwekken van duurzame energie, lijkt het haalbaar om voor 2030 te realiseren:
- 330.000 zonnepanelen op Zeister daken
- 35 hectare zonnevelden
We hebben deze ambitie de afgelopen jaren verder uitgewerkt.
Om klimaatverandering tegen te gaan, schakelen we over naar duurzame energie. Ook Zeist draagt haar steentje bij. Voor de periode tot 2030 moeten we uitgaan van bewezen duurzame en betaalbare technieken. Dat zijn met name zonnepanelen op daken en zonnevelden. Ook windmolens zijn een bewezen techniek, maar uit onderzoek van de Provincie Utrecht(Verwijst naar een externe website) blijkt dat Zeist geen geschikte locaties heeft voor windmolens.
Andere innovatieve technieken zijn veelbelovend, maar voor realisatie van grootschalige duurzame energie vóór 2030 nog onvoldoende betrouwbaar. Mogelijk kunnen ze wél een bijdrage leveren in de periode daarna.
Als eerste vinden we het belangrijk dat we kansen voor zonnepanelen op grote en kleine daken benutten. Het lijkt haalbaar om in 2030 in Zeist 82 GWh energie op te wekken via zonnepanelen op daken. Dat zijn ongeveer 330.000 panelen. Inmiddels liggen er ongeveer 100.000 zonnepanelen op daken (2022). Het doel is dus ambitieus. Want niet elk dak is (volledig) geschikt, vanwege onder meer de ligging van het dak, schaduw van bomen. Ook kan niet elk dak het gewicht van veel zonnepanelen dragen. Bovendien zal niet iedereen zijn of haar dak helemaal vol leggen.
In samenwerking met Mijn Groene Huis,(Verwijst naar een externe website) Mijn Groene Bedrijf(Verwijst naar een externe website) en de Duurzame Energie Coöperatie Zeist(Verwijst naar een externe website) willen we zonnepanelen op daken stimuleren. Bijvoorbeeld via collectieve inkoopacties voor woningen (‘Zon op Zeist(Verwijst naar een externe website)’).
Die 330.000 zonnepanelen zijn niet genoeg om in onze energiebehoefte te voorzien. We moeten ook andere kansen aangrijpen om onze doelen te halen.
Zonnevelden of windmolens kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het opwekken van meer duurzame energie. In het Nationaal Klimaatakkoord(Verwijst naar een externe website) is afgesproken dat gemeenten, provincies en waterschappen in 30 regio’s plannen maken over het grootschalig opwekken van duurzame elektriciteit en warmte. Zo draagt elke regio en elke gemeente bij aan het landelijke doel om in 2030 onze CO2-uitstoot met 49% verminderd te hebben (ten opzichte van 1990). Elke regio werkt aan duurzame energie onder de naam Regionale Energiestrategie (RES). Wij doen dit samen met 20 andere overheden in de RES-regio U16(Verwijst naar een externe website).
Provincie Utrecht heeft begin 2024 een lijst bekend gemaakt met 27 locaties(Verwijst naar een externe website) waar ze de meeste kans ziet voor realisatie van windmolens in de periode tot 2030. Deze lijst is het resultaat van onderzoek naar 99 locaties in de provincie. Er zijn 3 Zeister locaties onderzocht:
- de A12-spoorzone
- open gebied bij Brugakker
- Kamp van Zeist
Geen van deze 3 locaties is terechtgekomen op de lijst met 27 meest kansrijke locaties.
De gemeenteraad heeft 8 oktober 2024 besloten niet door te gaan met het verkennen van de mogelijkheden voor windmolens op deze drie locaties. Lees hier het volledige besluit.(Verwijst naar een externe website)
We kijken dus ook naar mogelijkheden voor elektriciteitsopwekking via zonnevelden en windmolens. We hebben weinig open ruimte in Zeist, daarom is het belangrijk om met elkaar zorgvuldig te kijken óf en wáár deze eventueel een plek kunnen krijgen.
Gebiedsverkenning A12-spoorzone
We zijn in oktober 2020 een gebiedsverkenning gestart voor het groene gebied tussen de A12 en de spoorlijn in Zeist-Zuid. Lees meer in het Raadsbesluit(Verwijst naar een externe website) en de Aanpak opwek duurzame elektriciteit tot 2030(Verwijst naar een externe website). Het doel was inzicht te krijgen in de vraag of er mogelijkheden in het gebied zijn voor het opwekken van duurzame elektriciteit via zonnevelden en windmolens. En zo ja, onder welke voorwaarden.
Op 22 februari 2022 heeft de gemeenteraad besloten de verkenning op dat moment niet verder uit te werken(Verwijst naar een externe website), vanwege onduidelijkheid over geluidsnormen en haalbaarheid. Niet eerder dan in 2025 zullen we de mogelijkheden in dit gebied opnieuw bekijken.
De gemeenteraad heeft in oktober 2024 besloten niet door te gaan met het verkennen van de mogelijkheden voor windmolens op deze locatie.
Beleidsvisie Zonnevelden
Wat betreft zonnevelden is sinds februari 2022 voor dit gebied de Beleidsvisie Zonnevelden(Verwijst naar een externe website) van kracht. Dat betekent dat we eventuele initiatieven voor het realiseren van zonnevelden in de A12/spoorzone zullen beoordelen aan de hand van (onder meer) die beleidsvisie.
Initiatief zonnevelden door BHM Solar
Begin 2024 heeft BHM Solar, ontwikkelaar van zonneprojecten, aan ons laten weten dat ze de mogelijkheid verkent om 2 zonnevelden te realiseren, met een gezamenlijke omvang van 13 hectare.
Het college van burgemeester en wethouders heeft BHM Solar laten weten dat de gemeente een ‘positieve grondhouding’ heeft voor 1 van de 2 velden en ‘terughoudend' is voor wat betreft het andere veld (het veld met nr 2 op onderstaande afbeelding). De reden voor de terughoudendheid is dat die locatie onderdeel is van het Natuur Netwerk Nederland.
BHM Solar gaat nu verder onderzoeken of ze aan de voorwaarden kan voldoen om deze twee velden te realiseren. Voor het tweede veld zoekt BHM mogelijk een alternatieve locatie. BHM gaat in overleg met omwonenden en andere belanghebbenden.
Er is dus nog geen vergunning aangevraagd of verleend, en de uitspraak van het college van burgemeester en wethouders geeft ook geen garantie op toekenning of weigering van een eventuele toekomstige vergunningaanvraag.
Sinds oktober 2020 geldt de Beleidsvisie Zonnevelden(Verwijst naar een externe website). Dit betekent onder meer dat we in principe positief staan tegenover initiatiefnemers die plannen indienen voor enkele kleinere, goed ingepaste zonnevelden in de rest van het open buitengebied tussen Zeist, Bunnik, Driebergen en Utrecht.
Voorwaarden zonnevelden
We bekijken uiteraard of een plan voor zonnevelden aan alle voorwaarden voldoet. Ook mogen de plannen gezamenlijk een gebied van niet meer dan 10 hectare beslaan. Bij voorkeur zijn de velden elk ongeveer 3 hectare, maar ook een goed inpasbaar veld van 10 hectare is denkbaar.
We wegen bij iedere aanvraag voor een zonneveld het belang van duurzame energieopwekking af, tegen de belangen van landschap, natuur, cultuurhistorie, recreatie, archeologie, landbouw, bodem, water en het belang van bewoners, omwonenden en gebruikers van het gebied. Deze criteria zijn tot stand gekomen met inbreng van inwoners en andere belanghebbenden.
Initiatiefnemers moeten zorgvuldig overleg en afstemming met andere belanghebbenden in het gebied hebben gehad, vóór we een plan voor een zonneveld beoordelen.
We zien de overkapping over de A28 bij Vollenhove, en het talud langs de A28, als mogelijke locaties voor zonnepanelen. Zowel overkapping als talud zijn eigendom van de Rijksoverheid.
Er loopt een onderzoek vanuit het project OERA28: zon en wind langs de A28 Amersfoort – Utrecht(Verwijst naar een externe website). In dit project werken onder meer Rijkswaterstaat, provincie en gemeenten samen om te onderzoeken of er kansen zijn voor zonnepanelen op overkapping en talud.
Vanaf 2019 hebben we overlegd met inwoners en andere belanghebbenden over zonnevelden, windmolens en zonnepanelen op daken. Doel was om te horen wat zij belangrijke voorwaarden en aandachtspunten vinden, als er een bedrijf of een energiecoöperatie een zonneveld of windmolen in Zeist wil realiseren.
- We hebben in 2019 en 2020 gesproken met milieuorganisaties en andere organisaties die inbreng leverden vanuit het belang dat zij vertegenwoordigen. Denk daarbij aan milieu, historie, archeologie, waterbeheer, enzovoort.
- Onder de noemer ‘Watt Nou’ heeft een aantal jongeren in 2019 meegedacht over welke mix aan duurzame energiebronnen we zouden kunnen inzetten en over mogelijke locaties voor windmolens en zonnevelden in Zeist.
- Op 9 december 2019 was er een inwonersbijeenkomst (pdf, 252 KB) waar inwoners hun inbreng konden geven.
- Op 1 juli 2020 hebben we een tweede (online) inwonersbijeenkomst (pdf, 204 KB) gehouden.
- In september 2022 heeft de gemeente vier ‘meedenkbijeenkomsten’ gehouden over het grootschalig opwekken van duurzame energie. De resultaten zijn verwerkt in de tweede Routekaart Nieuwe Energie (2023).