Zonnepanelen op daken, zonnevelden en windmolens
In de gemeente Zeist stappen we over op duurzame energie. Dat helpt om klimaatverandering tegen te gaan en draagt bij aan een prettige, leefbare en gezonde leefomgeving voor ons en voor volgende generaties. Zonnepanelen op daken, zonnevelden en windmolens kunnen daarbij een belangrijke bijdrage leveren. We onderzoeken de mogelijkheden.
Energieneutraal in 2050
De gemeenteraad heeft in juli 2019 in de eerste Routekaart bepaald dat Zeist zo snel mogelijk en uiterlijk in 2050 energieneutraal wil zijn. In april 2023 heeft de gemeenteraad een vernieuwde versie van de Routekaart (pdf, 3 MB) vastgesteld.
Energieneutraal in 2050 betekent: fors besparen op het energieverbruik en het duurzaam opwekken van de energie die er dan nog nodig is. Wat betreft het opwekken van duurzame energie, lijkt het haalbaar om voor 2030 te realiseren:
- 330.000 zonnepanelen op Zeister daken
- 35 hectare zonnevelden
De gemeenteraad heeft deze ambitie de afgelopen jaren verder uitgewerkt.
Om klimaatverandering tegen te gaan, schakelen we over naar duurzame energie. Ook Zeist draagt haar steentje bij. Voor de periode tot 2030 moeten we uitgaan van bewezen duurzame en betaalbare technieken. Dat zijn met name zonnepanelen op daken en zonnevelden. Ook windmolens zijn een bewezen techniek, maar de verwachting is dat we die niet meer voor 2030 kunnen realiseren.
Andere innovatieve technieken zijn veelbelovend, maar voor realisatie van grootschalige duurzame energie vóór 2030 nog onvoldoende betrouwbaar. Mogelijk kunnen ze wél een bijdrage leveren in de periode daarna.
Eerste prioriteit is het maximaal benutten van kansen voor zonnepanelen op grote en kleine daken. Het lijkt haalbaar om in 2030 in Zeist 82 GWh energie op te wekken via zonnepanelen op daken. Dat zijn ongeveer 330.000 panelen. Inmiddels liggen er ongeveer 100.000 zonnepanelen op daken (2022). Het doel is dus ambitieus. Want niet elk dak is (volledig) geschikt, vanwege onder meer de ligging van het dak, schaduw van bomen en draagvermogen van daken.
In samenwerking met Mijn Groene Huis, Mijn Groene Bedrijfen de Duurzame Energie Coöperatie Zeist willen we zonnepanelen op daken stimuleren. Bijvoorbeeld via collectieve inkoopacties voor woningen (‘Zon op Zeist’ ).
Die 330.000 zonnepanelen zijn echter niet genoeg om in onze energiebehoefte te voorzien. We moeten ook andere kansen aangrijpen om onze doelen te halen.
Provincie Utrecht onderzoekt op dit moment voor 99 gebieden in de provincie wat de effecten van windmolens op de omgeving zijn. Van die 99 onderzoeks-gebieden liggen er 3 in Zeist.
Zo'n onderzoek heet een ‘planMER’. Hierin worden geen besluiten genomen, maar wordt alleen onderzoek gedaan. De provincie gebruikt de planMER om te beoordelen welke gebieden ze het meest kansrijk vindt voor realisatie van windmolens.
Omdat de provincie daarbij graag inwoners betrekt, hield ze in oktober een online inwonerraadpleging en een burgerforum in november. Dat samen leidt tot een advies aan de provincie over hoe de provincie de resultaten van de planMER zou moeten beoordelen.
Lees meer over wat dit onderzoek van de provincie betekent voor Zeist.
We kijken ook naar mogelijkheden voor elektriciteitsopwekking via zonnevelden en windmolens. We hebben weinig open ruimte in Zeist, daarom is het belangrijk om met elkaar zorgvuldig te kijken óf en wáár deze eventueel een plek kunnen krijgen.
Gebiedsverkenning A12-spoorzone
De gemeenteraad heeft in oktober 2020 besloten tot een gebiedsverkenning voor het groene gebied tussen de A12 en de spoorlijn in Zeist-Zuid. Lees meer in het Raadsbesluit (pdf, 194 KB) en de Aanpak opwek duurzame elektriciteit tot 2030 (pdf, 589 KB) . Het doel was inzicht te krijgen in de vraag of er mogelijkheden in het gebied zijn voor het opwekken van duurzame elektriciteit via zonnevelden en windmolens. En zo ja, onder welke voorwaarden.
Op 22 februari 2022 heeft de gemeenteraad besloten de verkenning op dat moment niet verder uit te werken (pdf, 119 KB) , vanwege onduidelijkheid over geluidsnormen en haalbaarheid. Niet eerder dan in 2025 zal de gemeente de mogelijkheden in dit gebied opnieuw bekijken.
Beleidsvisie Zonnevelden
Wat betreft zonnevelden wordt nu voor dit gebied de Beleidsvisie Zonnevelden van kracht. Dat betekent dat de gemeente eventuele initiatieven voor het realiseren van zonnevelden in de A12/spoorzone zal beoordelen aan de hand van (onder meer) die beleidsvisie.
De gemeenteraad heeft in oktober 2020 een Beleidsvisie Zonnevelden vastgesteld. Dit betekent onder meer dat de gemeente in principe positief staat tegenover initiatiefnemers die plannen indienen voor enkele kleinere, goed ingepaste zonnevelden in de rest van het open buitengebied tussen Zeist, Bunnik, Driebergen en Utrecht.
Voorwaarden zonnevelden
De gemeente bekijkt uiteraard of een plan voor zonnevelden aan alle voorwaarden voldoet. Ook mogen de plannen gezamenlijk een gebied van niet meer dan 10 hectare beslaan. Bij voorkeur zijn de velden elk ongeveer 3 hectare, maar ook een goed inpasbaar veld van 10 hectare is denkbaar.
De gemeente weegt bij iedere aanvraag voor een zonneveld het belang van duurzame energieopwekking af, tegen de belangen van landschap, natuur, cultuurhistorie, recreatie, archeologie, landbouw, bodem, water en het belang van bewoners, omwonenden en gebruikers van het gebied. Deze criteria zijn tot stand gekomen met inbreng van inwoners en andere belanghebbenden.
Initiatiefnemers moeten zorgvuldig overleg en afstemming met andere belanghebbenden in het gebied hebben gehad, vóór de gemeente een plan voor een zonneveld beoordeelt.
De gemeente heeft naast de verkenning in de A12/spoorzone, ook kansen voor windmolens op ándere locaties in Zeist (pdf, 1 MB) nader onderzocht.
De gemeenteraad heeft het college van burgemeester en wethouders met name gevraagd nog eens goed te kijken naar Kamp van Zeist als mogelijke locatie voor windmolens.
Kamp van Zeist biedt - puur geredeneerd vanuit wet- en regelgeving - mogelijke kansen voor windenergie. Over Kamp van Zeist zijn echter ook afspraken gemaakt over natuurontwikkeling in het kader van Hart van de Heuvelrug.
Als we kijken naar de huidige wet- en regelgeving, is er in het weidegebied tussen Couwenhoven en Bunnik ruimte voor maximaal vier windmolens. De gemeenteraad vindt deze locatie niet kansrijk. De gemeente doet er ook geen verder onderzoek naar. De provincie heeft besloten om wel alvast in beeld te brengen wat de effecten van eventuele windmolens op het milieu zouden zijn. Dat doet de provincie via een Milieu Effect Rapport. De provincie doet dat voor alle 99 locaties in de provincie Utrecht waar volgens de regelgeving windmolens zouden kunnen worden geplaatst.
Daarnaast ziet de gemeente het geluidsscherm bij Vollenhove en talud langs de A28 bij Soesterberg als mogelijke locatie voor zonnepanelen. Rijkswaterstaat onderzoekt momenteel de mogelijkheden.
In 2019 en 2020 hebben we overlegd met inwoners en andere belanghebbenden over zonnevelden, windmolens en zonnepanelen op daken. Doel was om te horen wat zij belangrijke voorwaarden en aandachtspunten vinden, als er een bedrijf of een energiecoöperatie een zonneveld of windmolen in Zeist wil realiseren.
- We hebben in 2019 en 2020 gesproken met milieuorganisaties en andere organisaties die inbreng leverden vanuit het belang dat zij vertegenwoordigen. Denk daarbij aan milieu, historie, archeologie, waterbeheer, enzovoort.
- Onder de noemer ‘Watt Nou’ heeft een aantal jongeren in 2019 meegedacht over welke mix aan duurzame energiebronnen we zouden kunnen inzetten en over mogelijke locaties voor windmolens en zonnevelden in Zeist.
- Op 9 december 2019 was er een inwonersbijeenkomst (pdf, 252 KB) waar inwoners hun inbreng konden geven.
- Op 1 juli 2020 hebben we een tweede (online) inwonersbijeenkomst (pdf, 204 KB) gehouden. Daarin hebben we de reacties gepeild op het voorstel zoals dat er op dat moment uitzag. Dat heeft geleid tot het besluit dat gemeenteraad op 13 oktober 2020 heeft genomen.
- In september 2022 heeft de gemeente vier ‘meedenkbijeenkomsten’ gehouden over het grootschalig opwekken van duurzame energie. De resultaten zijn verwerkt in de tweede Routekaart Nieuwe Energie (2023).
Vragen en antwoorden
We kunnen ons voorstellen dat u vragen heeft over dit onderwerp. We hebben daarom een lijst met vragen en antwoorden gemaakt.
Wilt u antwoord op een andere vraag? Neem dan contact met ons op.