Fabels en feiten over afval scheiden

Regelmatig krijgt de gemeente de vraag of het nascheiden van afval (door de afvalverwerkende bedrijven) niet veel beter is dan het huidige vooraf scheiden (door inwoners). Daar kunnen we kort over zijn: vooraf scheiden kost minder en levert veel meer herbruikbaar materiaal op. We lichten dat graag wat verder toe.

Verschil in inspanning klein bij nascheiden en vooraf scheiden

Bij nascheiden lijkt het misschien alsof we al het afval bij elkaar kunnen gooien, waarna afvalverwerkers het netjes uit elkaar halen.

Maar dat klopt niet. Het enige verschil is: bij nascheiden mag u als bewoner plastic, metaal en drinkpakken (PMD) bij het restafval doen. De andere soorten afval zijn niet of nauwelijks achteraf nog uit het restafval te scheiden. Denk aan: groente-, fruit- en tuinafval (gft), papier, glas en textiel. Die moeten dus nog steeds vooraf worden gescheiden.

Bij vooraf scheiden 3 keer zoveel PMD herbruikbaar

De ervaring leert dat huishoudens met een eigen PMD-kliko, ruim 30 kilo PMD per persoon per jaar scheiden. Via nascheiding kan ongeveer slechts 11 kilo PMD per persoon per jaar uit het restafval worden gehaald. 3 keer zo weinig dus! Veel PMD in het restafval is namelijk vervuild en onbruikbaar geworden door bijvoorbeeld etensresten en luiers.

Mensen met een PMD-kliko scheiden ook meer GFT en papier

Ook blijkt dat inwoners met een PMD-kliko niet alleen veel meer PMD scheiden, maar ook meer papier en GFT, doordat ze bewuster met afvalscheiding bezig zijn. Er blijft dus veel minder restafval over. Alleen in grote steden met veel hoogbouw, waar men soms weinig ruimte heeft voor afval scheiden, kan nascheiden een beter alternatief zijn. Maar in Zeist zijn inwoners gewoon heel goed in het afval scheiden.

Lagere kosten en hogere vergoeding

Voor het verwerken van restafval, betaalt de gemeente € 0,14 per kilo (cijfers van 2021). En dat bedrag wordt elk jaar hoger. Voor iedere kilo PMD die we vooraf scheiden, ontvangt de gemeente een vergoeding van € 0,25 per kilo. Bij nascheiding is die vergoeding nog maar € 0,09 per kilo.

Reinigingsdienst Midden Nederland (RMN) heeft berekend dat het vooraf scheiden van PMD, ten opzichte van nascheiding, een besparing op verwerkingskosten oplevert van € 430.000 tot € 630.000.

Alles wat u gescheiden inlevert en door de gemeente wordt opgehaald, blijft gescheiden. De ingezamelde materialen worden waar mogelijk opnieuw benut.

Dit levert veel voordeel op voor het milieu. Daarnaast verlaagt recycling de kosten van afvalinzameling en -verwerking. We zouden wel gek zijn om die kostbare grondstoffen weer bij elkaar te gooien in plaats van opnieuw te gebruiken. Dat zou een dure grap worden. Voor de gemeente, en dus ook voor u. 

Waar komt het idee dat alles op 1 hoop gaat, dan vandaan? Als ingezameld materiaal slecht is gescheiden, kan het niet altijd goed gerecycled worden. Als er bijvoorbeeld veel restafval bij het groente, fruit- en tuinafval (GFT) of plastic is gedaan, gaat de betreffende lading helaas alsnog naar het restafval en wordt het verbrand.

In Zeist is slechts 4,5% van ons PMD te veel vervuild. Dat deel wordt alsnog verbrand (cijfers uit 2019).

Het PMD-afval dat in de gemeente Zeist wordt opgehaald, wordt verwerkt door gecertificeerde bedrijven. Er is daardoor controle op dat ‘ons’ PMD goed wordt verwerkt. Het grootste deel wordt verwerkt tot grondstof voor nieuwe producten. Slechts 4,5% van ons PMD is te veel vervuild. Dat deel wordt alsnog verbrand (cijfers uit 2019).

In een jaar tijd gooit u thuis veel meer weg dan u misschien door heeft: gemiddeld bijna 500 kilo per persoon per jaar. Alle Nederlandse huishoudens bij elkaar zijn jaarlijks goed voor zo’n 8,4 miljard kilo afval, waarvan inmiddels ongeveer 50% al gescheiden wordt ingeleverd.

Niet alleen thuis, maar ook op kantoor, station of sportvereniging produceren we veel afval. Het scheiden van ook dit afval levert grote milieuwinst op. Met elkaar kunnen we dus een enorm verschil maken.

Misschien denkt u, "Ik kan nu wel m'n best gaan doen, maar de 'grote jongens' hebben veel meer afval dan ik, en als zij er een potje van maken dan heeft mijn afval scheiden alsnog nauwelijks zin." Dan hebben we goed nieuws: zonder dat u daar iets van merkt, hebben enkele sectoren die veel afval produceren de zaken al goed voor elkaar. In de bouw wordt 92% van het afval gerecycled, in de industrie 80%, en in de landbouw 93%. Nu de huishoudens en handel, diensten en overheid nog, waar bijvoorbeeld kantines, kantoren en horeca onder vallen.

Afvalinzameling is begonnen als dienst om gezondheids- en milieuproblemen te voorkomen: het afval moest van de straat. In de huidige tijd is recycling ook een belangrijk motief geworden. Door ons afval goed te scheiden en alle bruikbare materialen te recyclen gaan we verantwoordelijk om met schaarse grondstoffen. Dit levert grote milieuwinst op.

Maar ook als we alleen naar financiële winst kijken: waardevolle grondstoffen verbranden, dát is pas geldverspilling. Materialen als papier, textiel, glas en metaal hebben waarde. Van groente-, fruit- en tuinafval (GFT) wordt compost gemaakt en het levert biogas en warmte op. Dit is dus minder duur dan wanneer GFT wordt verbrand. Bij plastic is het een uitdaging om de kwaliteit van het ingezamelde plastic nog meer te verbeteren zodat het na recycling meer waard wordt. Daar wordt hard aan gewerkt. Het bedrijfsleven helpt gemeenten, zolang dat nodig is, het recyclen van onder meer plastic te financieren.

Het is ook goed te weten dat de gemeente flink moet betalen voor niet-gescheiden afval (restafval). We betalen voor het laten verbranden van restafval bij afvalverwerker AVR. En we betalen belasting aan de Rijksoverheid voor elke ton restafval die we laten verbranden. De afgelopen jaren zijn deze kosten flink omhooggegaan, dat zag u terug in de hoogte van de afvalstoffenheffing. Om verdere stijging van de afvalstoffenheffing te beperken, is het dus belangrijk om de hoeveelheid restafval zo klein mogelijk te laten zijn.

Door goed te scheiden (alles in de juiste container) wordt de kwaliteit van de ingezamelde materialen zo hoog mogelijk. De ene afvalstroom levert meer op dan de andere, dat is waar. Maar in gemeenten waar bewoners het beste hun afval scheiden, betalen de bewoners de laagste afvalstoffenheffing.