Onderzoeken Rekenkamer

Iedereen (inwoners van Zeist, raadsleden, ambtenaren, het college of zelfs collega-rekenkamers) kan onderwerpen voor een onderzoek aandragen. De Rekenkamer Zeist bepaalt uiteindelijk zelf waarnaar zij onderzoek doet en hoe zij dat onderzoek uitvoert. Bij ieder onderwerp staat centraal wat de vraag is naar het effect van het onderzoek, en het maatschappelijk of financieel belang van het onderwerp.

Neem contact op met de rekenkamer als u een onderwerp wilt aandragen via rekenkamer@zeist.nl(Verwijst naar een e-mailadres).

Toezicht en handhaving op de energiebesparingsplicht (NVRR-onderzoek) (2024)

Begin 2024 is door de NVRR een landelijk onderzoek gestart naar de toegang en handhaving op de energiebesparingsplicht en de informatieplicht hierover. Met de energiebesparingsplicht wil de overheid het energieverbruik terugdringen. Bedrijven en instellingen moeten de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) actief informatie verstrekken over de energiebesparende maatregelen die zijn genomen. Gemeenten hebben toezicht en handhaving op deze verplichtingen gemandateerd aan hun Omgevingsdienst. Voor Zeist is dat de Omgevingsdienst Regio Utrecht (ODRU). De centrale vraag van het onderzoek luidt: Welke inspanningen plegen gemeenten en provincies bij het toezicht op en de handhaving van de energiebesparingsplicht en de informatieplicht energiebesparing en wat zijn de resultaten? Ecorys voert het onderzoek voor de NVRR uit. Eind 2024 worden de uitkomsten gepubliceerd.

Doorwerkingsonderzoek RMN (2023-2024)

Samen met de rekenkamers van Baarn, Bunnik, Nieuwegein en Soest is een onderzoek uitgevoerd naar het Reinigingsbedrijf Midden-Nederland (RMN). Doel van dit (doorwerkings)-onderzoek was na te gaan in hoeverre de aanbevelingen van een eerder onderzoek uit 2019 zijn opgevolgd. Rekenkamer Zeist heeft in 2019 niet aan het onderzoek naar de RMN meegedaan, maar het college heeft zich wel aangesloten bij de vervolgstappen. De samenwerkende rekenkamers hebben dit onderzoek tegelijkertijd en op dezelfde manier uitgevoerd. De hoofdlijn die wij hieruit afleiden is dat de aanbevelingen in Zeist opgepakt zijn, maar nog niet zijn afgerond. De samenwerkende rekenkamers constateren dat soms sprake is van interpretatieverschillen als het gaat om de mate waarin de aanbevelingen zijn opgevolgd. Zeist geeft eerder dan andere gemeenten aan dat aanbevelingen zijn afgehandeld als ze zijn opgepakt. Omdat de gemeente al wel goed aan de slag is, ziet Rekenkamer Zeist geen aanleiding voor nader onderzoek.

Integratie van nieuwkomers in Zeist (2023 - 2024)

In dit onderzoek naar de integratie van nieuwkomers in Zeist staat de dienstverlening aan nieuwkomers centraal. De nieuwkomers zijn overwegend positief. Wel is behoefte aan meer maatwerk, met name als het gaat om het vinden van werk. Er zijn immers grote verschillen in achtergrond en kwalificatieniveau. Ook vragen nieuwkomers om te helpen bij integratie in de samenleving. Taal leren is daarbij belangrijk. Door vrijwilligerswerk en werkstages te combineren met taalonderwijs versnelt integratie in de Zeister samenleving. Zeist voldoet aan de landelijke taakstelling voor de opvang van nieuwkomers. De inzet van de gemeente en uitvoeringspartners is hoog. Een probleem is wel de grote werkdruk, zowel bij het COA als bij de gemeente en de partnerorganisaties. Ook is er behoefte aan coördinatie en strakkere werkafspraken.

Belangrijk vond de rekenkamer het perspectief van de nieuwkomers zelf. Daarom heeft Hafedh Al-Moshaback, die zelf als vluchteling naar Zeist is gekomen, de rekenkamer versterkt als burger-adviseur. Voorts zijn niet alleen gesprekken gevoerd met professionals en vrijwilligers, maar ook met 14 nieuwkomers. Dat heeft een aantal indrukwekkende verhalen opgeleverd. De eindrapportage en de verhalenbundel zijn in mei 2024 aangeboden aan de gemeenteraad. Bureau Radar heeft het onderzoek uitgevoerd.

Lees hier de rapportage(Verwijst naar een externe website) en de verhalenbundel(Verwijst naar een externe website)

Informatieveiligheid (2023 - 2024)

De informatieveiligheid in de Gemeente Zeist is grotendeels op orde, in overeenstemming met de geldende normen. Zeist loopt daarmee in de pas met de meeste gemeenten, maar is geen voorloper. Beleid en middelen zijn er, maar de vertaalslag naar de werkprocessen en de werkvloer kan beter. Medewerkers zijn zich in toenemende mate bewust van risico’s en handelen daar steeds beter naar, maar er zijn nog steeds risico’s, zo blijkt uit de testen. Gelet op de turbulente ontwikkelingen rondom cybersecurity blijft alertheid geboden. Cybercriminelen zitten immers niet stil.

Informatieveiligheid van de overheid is een zeer actueel en gevoelig thema. Misbruik kan ernstige gevolgen hebben voor de privacy van burgers en het vertrouwen in de gemeente en kan veel geld kosten. Het is van belang dat het informatieveiligheid voldoende geborgd is en dat de gemeente beschermd is tegen inbraken van buitenaf, slordigheden en datalekken. Daarom is de rekenkamer dit onderzoek gestart. Prae Advies heeft het onderzoek uitgevoerd. Voor het onderzoek zijn onder andere testen uitgevoerd op de systemen om na te gaan of er lek-risico’s zijn en in welke mate. Daarbij zijn risico's gevonden waar Zeist direct mee aan de slag is gegaan. Uitkomsten van de testen die snel actie vereisten zijn direct naar de organisatie teruggekoppeld. De eindrapportage is  in mei 2024 aangeboden aan de gemeenteraad.

Hier vindt u het rapport: informatiebeveiliging en privacy gemeente Zeist(Verwijst naar een externe website)

Klachtenafhandeling (NVRR-onderzoek) (2023 - 2024)

Rekenkamer Zeist deed mee met het benchmarkonderzoek naar klachtenafhandeling, dat de Nederlandse Vereniging voor Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVRR(Verwijst naar een externe website)) samen met de nationale ombudsman heeft georganiseerd. De resultaten laten zien dat Zeist het proces van klachtbehandeling goed heeft ingericht en dat de uitvoering over het algemeen prima verloopt. Als rekenkamer willen we ook ons licht laten schijnen op wat er goed gaat in de gemeente en daar is dit een mooi voorbeeld van. Op veel aspecten scoort Zeist goed en vaak zelfs beter dan vergelijkbare gemeenten. Op twee punten wijkt Zeist af: het aantal ingediende klachten was relatief hoog (maar daalt wel) en in vergelijking met andere gemeenten zijn er in Zeist minder klachten informeel afgehandeld, terwijl dit wel het doel was. Daarom beveelt de rekenkamer aan: blijf monitoren hoeveel klachten informeel worden behandeld en onderzoek periodiek of klachten die het formele proces hebben doorlopen, ook informeel afgehandeld hadden kunnen worden.

Lees hier de notitie van de rekenkamer en de achterliggende documenten(Verwijst naar een externe website)

Onderzoek Energietransitie (2022-2023)

Gemeente Zeist heeft de ambitie om in 2050 helemaal energieneutraal te zijn (en 33% in 2030). Dat betekent dat er dan evenveel energie in Zeist wordt opgewekt als er in Zeist wordt verbruikt. De rekenkamer wilde weten of de gemeente genoeg doet om in 2050 energieneutraal te zijn. Dit heeft bureau Ecorys onderzocht aan de hand van twee vragen: 1) Doet Zeist genoeg om het gebruik van elektriciteit en gas te verlagen? en 2) Wordt er in Zeist genoeg duurzame energie opgewekt?

De rekenkamer heeft twee inwoners van Zeist gevraagd om mee te denken en mee te praten. Deze inwoners worden ‘burgerwisselspeler’ genoemd. Eén burgerwisselspeler is gevraagd omdat hij veel weet van het onderwerp en de andere is (voor het eerst) een jongere van 17 jaar. Jongeren gaan het meest merken van de klimaatverandering. De inbreng van allebei was waardevol en verfrissend.

De onderzoekers van Ecorys vinden dat Zeist veel doet om energie te besparen. Maar het tempo moet fors omhoog om het doel te halen. De ambities voor de opwek van wind- en zonne-energie zijn niet haalbaar. In Zeist is te weinig ruimte voor windmolens en zonnepanelen. Het landelijke probleem van het overvolle stroomnet maakt het nog erger. De rekenkamer adviseert daarom dat de gemeente de strategie voor duurzame opwek aanpast. Ook moet de gemeente goed afstemmen en samenwerken met andere gemeentes en de provincie. Volgens de onderzoekers heeft Zeist wel een sterk beginpunt. De gemeente heeft een helder beleid en een sterke wil om energieneutraal te worden. Daarnaast heeft de gemeente steun van enthousiaste inwoners en maatschappelijke organisaties, die met allerlei initiatieven behulpzaam zijn. Burgemeester en wethouders herkennen de conclusies uit het rapport en gaan aan de slag met de aanbevelingen. Het onderzoek en de uitkomsten zijn in juli 2023 met de gemeenteraad gedeeld.

Bekijk hier het rekenkamerrapport over energietransitie(Verwijst naar een externe website) en de bijbehorende infographic(Verwijst naar een externe website)

Per onderzoek benoemt de rekenkamer een kleine commissie die het onderzoek leidt. Een extern bureau doet meestal het feitenonderzoek en spreekt met betrokken personen. Hierbij is het uitgangspunt hoor en wederhoor. Op basis van de verkregen informatie formuleert de rekenkamer haar bevindingen: de conclusies en aanbevelingen.